Asbest: wat moet er nu feitelijk gebeuren?

Er is de laatste tijd heel wat te doen om asbest. Dat het een erg gevaarlijk goedje is, wisten we al enige tijd. Maar nu wil de overheid het ook versneld verwijderen uit onze leefomgeving. We zetten even op een rij wat wettelijk verplicht is, en wat sterk aan te raden.

Dat asbest gevaarlijk is, is intussen algemeen bekend. Het zijn vooral de heel kleine vezeltjes die een groot risico vormen voor onze gezondheid. Als je ze inademt, kunnen ze onder andere long- of longvlieskanker en buikvlieskanker veroorzaken. Maar wie asbest in of in de buurt van zijn huis heeft, hoeft nog niet meteen te panikeren: als het verwerkt zit in een vaste vorm, zoals golfplaten of gevel- of dakleien, en het is niet beschadigd, dan is het nog redelijk veilig. Ook de duur en de intensiteit van blootstelling aan asbest spelen een rol in het mogelijk ontwikkelen van kanker.

Wettelijke verplichting

Het grote probleem is dat asbest zeker een halve eeuw lang massaal gebruikt is, en dat het lange tijd zal duren voor het helemaal uit onze leefomgeving is verdwenen. Een wettelijke verplichting om asbest te verwijderen is er evenwel nog niet. Wel moet het weggehaald worden als het in slechte staat is. En ook als het bij een renovatie bloot komt te liggen, moet het weg. Je mag het dus niet opnieuw inkapselen.

Asbestattest

Bovendien is een asbestattest verplicht als je een gebouw verkoopt van voor het jaar 2001. Gebouwen van na die datum zijn asbestvrij omdat het gebruik ervan toen verboden was. Vanaf 2032 moet elke eigenaar van een gebouw van voor 2001 een asbestattest hebben, ook als je geen plannen hebt om het te verkopen. Zo’n asbestattest kan enkel opgesteld worden door een gecertificeerde deskundige, die een inventarisatie maakt van het asbest in het gebouw. De lijst met deskundigen vind je onder andere op de Ovam-site

Hoe herken je het?

Maar ook wie (nog) geen asbestattest nodig heeft, doet er goed aan om te checken waar in huis er zich asbest bevindt en in welke staat het is. Het gemakkelijkst te herkennen is hechtgebonden asbest, verwerkt in stevig materiaal als golfplaten of kunstleien voor dak of gevel, maar ook in bijvoorbeeld schoorsteenpijpen of imitatienatuursteen. Moeilijker te herkennen en vaak gevaarlijker is niet-hechtgebonden asbest, verwerkt in zachter en zwakker materiaal als isolatie rond buizen, raamdichting, vloerbekleding enzovoort. Meer gedetailleerde info vind je op de vermelde Ovam-site.

Asbest verwijderen

Vast of hechtgebonden asbest mag je zelf verwijderen. Opgelet: volg altijd heel strikt de procedures en veiligheidsvoorschriften. En laat het asbestafval ook op een correcte manier ophalen. Een niet correcte behandeling brengt niet alleen jezelf in gevaar, maar ook de mensen uit je omgeving. Daarom is het altijd goed om je voldoende te informeren over de gevaren voordat je aan de slag gaat. Asbest is geen materiaal om lichtzinnig mee om te springen.

Specialistenwerk

Voor wie zich liever niet zelf aan de klus waagt: aannemers van wie de werknemers het opleidingsattest ‘eenvoudige handelingen’ hebben, mogen ook hechtgebonden asbest verwijderen. Ook dichtingen of asbestkoorden rond bijvoorbeeld een kachelruit mag je zelf verwijderen of door een aannemer laten doen. Voor risicovolle asbesttoepassingen moet je verplicht een beroep doen op een erkende asbestverwijderaar. Ook daarvan vind je een lijst bij Ovam. Raadpleeg bij twijfel over de risico’s een specialist voor je aan de slag gaat.

Actieplan

Om het verwijderen van asbest te versnellen, heeft Vlaanderen sinds 2018 een Actieplan Asbestafbouw, dat onze regio tegen 2040 asbestveilig moet maken. Dat plan bepaalt dat tegen 2034 de meest risicovolle toepassingen moeten zijn weggenomen, en tegen 2040 alle andere asbesttoepassingen in slechte staat. Let wel: voorlopig geldt deze verplichting enkel voor openbare gebouwen, voor particulieren is het alleen sterk aanbevolen.