Waarom verwarmen met hout (g)een goed idee is

De vorige winter met zijn duizelingwekkende energieprijzen heeft verwarmen met hout weer een flinke boost gegeven. Het heeft dan ook heel wat voordelen. Al denk je toch best twee keer na voor je het vuur aanmaakt, want de nadelen zijn ook niet min.

Laten we de zaken eerst van de zonnige kant bekijken, want er is veel te zeggen voor verwarmen met hout. In de eerste plaats is er natuurlijk de prijs. Terwijl afgelopen winter de meeste mensen de energiemarkten angstvallig in het oog hielden en de thermostaat een graadje lager zetten, stookten kachelbezitters hun huis lekker warm met hout uit hun eigen schuurtje. Door de grote vraag werd hout ook wel duurder, maar de prijsstijging was beperkt in vergelijking met die van gas, stookolie of elektriciteit.

Hernieuwbaar

Bovendien kunnen heel wat mensen gratis of heel goedkoop aan hout komen: uit de eigen tuin, bij buren, familie of vrienden, of uit een bos of houtkant in de buurt. Het is meteen ook een geruststelling wat de bevoorradingszekerheid betreft, want in tegenstelling tot bijvoorbeeld gas of stookolie, groeit hout dus wel aan de bomen. En als je er nieuwe aanplant, of als je gesnoeide bomen weer laat opschieten, heb je over een aantal jaren opnieuw hout. Terwijl we fossiele brandstoffen en splijtstof aanvoeren uit verre, vaak niet al te betrouwbare of stabiele landen.

CO₂-neutraal

Maar aan de schaduwzijde is er de uitstoot die houtverbranding veroorzaakt. In de eerste plaats is dat CO₂, dat ons opzadelt met klimaatproblemen. Verwarmen met hout is CO₂-neutraal, zeggen voorstanders. Immers: een boom stoot evenveel CO₂ uit als hij in zijn leven heeft opgenomen. Dat is natuurlijk wel zo, maar is het in deze tijden dan toch niet beter om die boom gewoon te laten staan en te laten groeien, zodat hij nog veel meer CO₂ kan opnemen? Of om er bouwmaterialen of meubels van te maken, waarin de CO₂ nog decennialang opgesloten blijft?

Fijnstof

Nog prangender is het probleem van fijnstof. Daar waar CO₂ zorgt voor problemen op lange termijn, veroorzaakt fijnstof onmiddellijke gezondheidsproblemen. En volgens cijfers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) is ongeveer 40 procent van het fijnstof in de lucht afkomstig van houtverbranding. Ter vergelijking: ons verkeer zorgt voor ‘maar’ 15 procent van de fijnstofvervuiling. Volgens diezelfde VMM is verwarmen met hout verantwoordelijk voor bijna 87 procent van huishoudelijke fijnstofvervuiling, voor aardgas en stookolie is dat respectievelijk iets minder en iets meer dan 1 procent.

Lekkende kachels

Het zijn cijfers die tot nadenken stemmen. En daarnaast veroorzaakt stoken met hout ook vervuiling binnenshuis. Want hoewel de meeste schadelijke stoffen (behalve fijnstof zijn dat bijvoorbeeld ook nog dioxines en PAK’s) door de schoorsteen verdwijnen, komt een deel ervan ook in de huiskamer terecht. Vooral open haarden en oude kachels blijken op dat gebied een probleem te vormen. Moderne kachels die lucht van buiten nemen voor verbranding, komen enkel met de binnenlucht in aanraking tijdens het bijvullen.

Modern toestel

En dat brengt ons bij een belangrijke nuancering van de bovenstaande cijfers. Want het apparaat waarmee je stookt, maakt wel degelijk een enorm verschil uit. Opnieuw volgens cijfers van de VMM stoot een open haard gemiddeld 820 g/GJ (gram per gigajoule energie-inhoud) aan fijnstof uit. Kachels van voor 2000 doen nauwelijks beter met gemiddeld 740 g/GJ. Voor houtkachels geïnstalleerd tussen 2000 en 2014 zakt dat cijfer al naar 370 g/GJ, en voor een van na 2014 zelfs naar 93 g/GJ. Een pelletkachel stoot nog minder uit, zo’n 60 g/GJ, een cijfer dat ook de allermodernste houtkachels benaderen.

Pelletkachel

Een moderne houtkachel stoot met andere woorden tien keer minder schadelijke stoffen uit dan een open haard. Tenminste, als je hem op de juiste manier gebruikt. Dat betekent dat je het toestel en het rookkanaal goed onderhoudt, enkel met goed gedroogd hout stookt (zeker geen afvalhout), zorgt voor voldoende luchttoevoer in het apparaat, en het niet gebruikt als het windstil of mistig is. Een pelletkachel is automatisch geregeld, zodat je je over goed stoken nauwelijks zorgen hoeft te maken. Zorg er wel voor dat je duurzame en zo lokaal mogelijk geproduceerde pellets aanschaft.