Zelf verf maken? Het kan! En het is niet eens zo moeilijk …

Verf halen we meestal in de winkel. Al kan dat weleens duur uitvallen, en soms zitten er ingrediënten in die niet erg gezond zijn en/of schadelijk voor het milieu. Daarom kun je doen wat onze voorouders eeuwenlang hebben gedaan: de verf zelf maken.

Verf is een product dat je gebruikt om verrassend veel onderdelen van je woning te beschermen en te verfraaien (tel maar even op). En verven doen mensen al eeuwenlang, zelfs toen ze nog in grotten woonden. We staan er nog nauwelijks bij stil als we voor de meterslange rekken in de doe-het-zelfzaak staan, maar vroeger maakten de mensen hun verf gewoon zelf, zoals ze nog talloze andere dingen zelf maakten die we nu kant-en-klaar in de winkel kopen. En veel ingrediënten hadden ze daar eigenlijk niet voor nodig.

Plattekaas

Om verf te maken volstaat het al om een drie- à viertal soorten ingrediënten te combineren. Je hebt een bindmiddel nodig, zoals hars, lijnolie of kwark (jawel: plattekaas). Dan gaat er ook een verdunner in, vaak is dat gewoon water, maar ook terpentijn is een bekende verdunner. Ook vulstof kan toegevoegd worden, zoals kalk, talkpoeder of krijt. En ten slotte een pigment of een andere kleurstof. Al is dat laatste optioneel, want dikwijls is de ‘natuurlijke’ kleur van de zelfgemaakte verf al mooi genoeg. Het gros van deze ingrediënten vind je zo in de doe-het-zelfzaak of zelfs de supermarkt.

Kalkverf

Het klinkt misschien allemaal al een beetje ingewikkeld, maar omdat we geen Rembrandts of Rubensen zijn, maar gewoon een muurtje willen witten, beginnen we simpel. Met een kalkverf. Daarvoor meng je één deel bloem met kokend water tot een papje. De bloem is het bindmiddel. Als het papje wat afgekoeld is, voeg je drie delen gebluste kalk toe. Gebluste kalk vind je in de handel ook onder de naam calciumhydroxide. Aan dat mengsel voeg je water toe. Goed mengen – het handigst daarvoor is een boormixer – tot je een stevige smeerbare verf hebt, een beetje de consistentie van een dikke drinkyoghurt.

Koffiepoeder

Ben je niet tevreden van de consistentie, dan kun je die tijdens het schilderen nog aanpassen. Door bijvoorbeeld water of vulmiddel toe te voegen. En er zijn nog andere manieren om kalkverf te maken. Zo kun je kwark gebruiken als bindmiddel. Voor vijf liter verf meng je 250 gram kwark met 250 gram gebluste kalk en laat dat een kwartiertje staan. Dan meng je 1 kilo en 750 gram gebluste kalk met 3 liter water, en voeg je dat toe aan het kwark-kalkmengsel. Roeren, en klaar. Om gebroken wit te krijgen, kun je nog koffiepoeder toevoegen. We hoorden zelfs dat iemand grond uit zijn tuin had gedroogd en eronder had gemengd.

Leemverf

Naast kalkverf is ook leemverf gemakkelijk te maken. Daarvoor meng je drie delen kleipoeder en/of krijtpoeder of calciumcarbonaat (liefst een combinatie van de twee) met één deel tarwebloem. Vervolgens doe je een beetje water in een emmer en schep je er wat van het mengsel in. Zo voeg je telkens meer water en mengsel toe, en roer je tot je uiteindelijk een goed smeerbare substantie hebt. De verhoudingen tussen kleipoeder, krijtpoeder, bloem en water luisteren niet zo nauw. Je kunt er gerust wat mee variëren tot je een kleur en smeerbaarheid hebt die je bevalt.

Goedkoop en gezond

Het zijn maar enkele eenvoudige manieren om zelf verf te maken, maar de mogelijkheden zijn nog veel uitgebreider. Je vindt er hele boeken en websites over. Het mooie aan zelf verf maken is dat de benodigdheden vaak heel weinig kosten, en dat je kunt kiezen voor ingrediënten die helemaal niet schadelijk zijn voor gezondheid en milieu. Voor je begint wel even checken of de ondergrond voldoende schoon is (moet met gewone verf ook) en of de verf die je wilt gebruiken er wel geschikt voor is. Zo kun je kalkverf wel op een buitenmuur gebruiken, maar leemverf beter niet.

En heb je nog geen ervaring: misschien toch beter klein beginnen, en op een stuk muur dat niet zo in het zicht ligt. Kwestie van even te kunnen uitproberen en te experimenteren.