Zo maak je van je tuin een klimaatrobuust paradijsje

Een tuin die tijdens hittegolven voor verkoeling zorgt, regenwater buffert en felle onweders prima doorstaat, en waar je bovendien ook nog eens minder werk in hebt? Dit zijn enkele tips voor een tuin die is aangepast aan een snel veranderend klimaat.

Bij klimaatverandering denken we in onze contreien in de eerste plaats aan meer en extremere hittegolven en langdurige droogte. En dus hebben we meer nood aan water. De overheid heeft dat ook begrepen, en voert al enige tijd campagne om onze tuinen te ontharden: minder verharde parkeerplaatsen, kleinere terrassen, minder tuinpaden en dergelijke, zodat het regenwater gemakkelijker kan insijpelen. Als dat niet mogelijk is, kies dan in ieder geval voor een poreus materiaal of een manier van aanleggen waardoor het water via spleten en openingen de grond in kan.

Water voor verkoeling

Daarnaast is het belangrijk om regenwater zo veel en zo lang mogelijk bij te houden. Je hebt tegenwoordig regentonnen in alle maten en vormen, die je bovendien ook nog gemakkelijk kunt koppelen, zodat je al snel honderden liters water kunt opslaan. Ook handig is om in de tuin zelf een poel of een wadi te voorzien. Het water zorgt voor verkoeling op hete dagen. Let wel: een wadi komt meestal droog te staan in periodes van droogte, en dat is ook normaal, want het is een manier om regenwater trager in de grond te laten dringen, zodat het langer beschikbaar blijft voor de tuin.

Beschermd door een bladerdak

Behalve water zijn bomen van essentieel belang in een klimaatbestendige tuin. Nadat we decennialang enthousiast bomen hebben omgezaagd om meer zon toe te laten, is het nu tijd voor meer bomen. Want met meer hittegolven hebben we ook meer schaduw nodig. En bomen zorgen met hun grote bladerdak niet alleen voor een betere bescherming tegen de zon dan bijvoorbeeld een parasol, ze koelen hun omgeving ook effectief af doordat hun bladeren water verdampen. Bovendien zorgen ze met hun diepe wortels voor een betere infiltratie van regenwater.

Minder bloot

De bodem hebben we al onthard, wat voor een merkbare verkoeling van de tuin zorgt. Steen warmt immers heel erg op. Maar een bodem die bloot komt te liggen moeten we beschermen tegen de zon, anders droogt hij te snel uit. Dat doe je met een goede bodembedekking: zet de plantjes dicht bij elkaar en zorg ook voor gelaagde beplanting, dus met bomen, struiken en daaronder nog een kruidlaag met bloemen, grassen of andere vaste planten. Kies je daarbij voor een grote variatie aan vooral inheemse planten, dan is je tuin ook nog eens een zegen voor de biodiversiteit.

Door de wind, door de regen

Zo’n dichtbegroeide laag beschermt bovendien tegen onweersbuien, die in frequentie en intensiteit toenemen. De kracht van regen en wind wordt door de begroeiing immers gebroken, waardoor er minder schade en erosie is. En makkelijk in onderhoud is zo’n tuin in laagjes ook, omdat onkruid er nauwelijks kans krijgt. Is er toch nog bodem onbedekt gebleven, dan kun je mulchen: een laag organisch materiaal aanbrengen die de grond vochtiger houdt en beschermt tegen te felle zonnestralen. Bladeren zijn daarvoor erg geschikt, maar ook materiaal uit de compostbak of verhakkeld snoeihout.

Maaier met vakantie

Geef ten slotte ook je grasmaaier wat vaker vakantie. Een mooi gazon hoeft niet per se gemillimeterd te zijn, en gras dat minder gemaaid wordt, wortelt dieper en is beter bestand tegen droogte, waardoor het langer groen blijft. Je kunt ook delen van het gazon hoger laten opschieten, en enkel de stukken maaien waarop je loopt, zit of speelt. Het niet gemaaide stuk kan niet alleen erg mooi ogen, doordat het veel meer bloemen en diverse grassoorten bevat, is het meteen ook een paradijsje voor vlinders, bijen en andere insecten die het tegenwoordig moeilijk hebben.

Mentaliteitswijziging

Een klimaatbestendige tuin is dus niet moeilijk te realiseren, maar vergt wel een fikse ommezwaai in de manier waarop we naar tuinen kijken. Decennialang was immers de gemanicuurde, gekortwiekte en in vorm gesnoeide tuin de norm. Wie de stap naar een wildere tuin toch nog te moeilijk vindt, kan misschien klein beginnen: een eerste boom planten, een klein deel toch wat rijkelijker of wilder laten begroeien… Als opstapje naar een echte schaduw-, water- en plantenrijke tuin die blakerende zomers met verve doorstaat.