Van fermette naar bijna energieneutraal

Els en Margo zochten de ruimte en vonden ze in het landelijke Kruisem. Hun bestaande fermettewoning transformeerden ze tot een hedendaagse BEN-villa in Scandinavische stijl.

Het is een woning die intrigeert. Aan de voorkant zie je enkel vergrijsde verticale latjes, een langwerpig raam, twee kleine raampjes en vier grote dakramen. In de verte raast het verkeer voorbij op de E17, maar daar hoor je niets van in het huis. Ook in de tuin achter de woning produceert de snelweg niet meer dan een ver geruis.

Els kocht de woning met haar vorige partner. De basis was een 19de-eeuwse boerderij, door de jaren uitgebreid tot een fermette. “Ik had een paar jaar in Canada geleefd en wilde absoluut niet in de stad wonen,” zegt Els. “Mijn ouders hebben in Nieuw-Gent ook een grote tuin. Maar dicht bij de stad is een huis met zo’n tuin tegenwoordig onbetaalbaar. We zijn aan de zuidkant van Gent beginnen zoeken en uiteindelijk hier beland, in Kruisem. Ik viel niet voor het huis, maar voor het licht en de ruimte.”

Raam met zitbankje

We staan in de ruime keuken van waaruit een hoog zitraam uitkijkt over de tuin. Els: “Hier zat vroeger een klein raampje. Mijn ouders hebben in hun keuken ook zo’n groot raam met een zitbankje. Dat is echt dé ontmoetingsplek voor wat we de familieraad zijn gaan noemen.” Een ander opvallend element in de keuken is het nisje met een extra wasbak, verbonden met de regenwaterput. Handig om je handen te wassen als je in de tuin hebt gewerkt. Een derde blikvanger in de keuken is het inox werkblad, gewolkt zodat krassen minder vlug zichtbaar zijn.

B&B-plannen

De totale makeover van de woning, begonnen tijdens de covidperiode, was een manier voor Els en Margo om echt hun gezamenlijke plek te maken van wat oorspronkelijk het huis van Els was. “Ons eerste plan was om de grote garage achter het kippenhok te transformeren tot een Airbnb en logeerplek voor vrienden die op bezoek komen,” blikt Els terug. De gesprekken met de architecte stuurden de aanvankelijke plannen een heel andere richting uit.

Vrouwelijk team

Els: “Ik ontdekte Lieselotte Steurbaut van stArchitecten via een reportage in De Standaard. Ik vond het erg belangrijk om met een vrouwelijke architect te werken. Uiteindelijk bestond bijna het hele bouwteam uit vrouwen, inclusief de hoofdaannemer, al was dat wel per ongeluk. Tegelijk zorgde dat voor een hele goede dynamiek. Vrouwen vormen een minderheid in de bouwsector, maar ik ben ervan overtuigd dat meer diversiteit in het team altijd zorgt voor betere resultaten. Dat hebben wij ook echt kunnen ervaren.”

Door de gesprekken met Lieselotte stapten Els en Margo af van het idee om een Airbnb te beginnen. Het geld dat ze in een nieuw bijgebouw wilden investeren, gebruikten ze voor een zeer grondige renovatie van het hoofdgebouw tot bijna energieneutraal – en met voldoende logeerruimte voor vrienden die op bezoek komen.

Houtkachel

Van de fermette bleef alleen het grondplan over en een paar muren. Het buitenspouwblad is afgebroken en rond de buitenmuren werd een houtskeletstructuur gebouwd waarin cellulose is ingespoten. De woning wordt bijna volledig elektrisch verwarmd. Warm water komt uit de warmtepompboiler die wordt gevoed door de zonnepanelen. Voor de ruimteverwarming van de hele woning volstaan drie elektrische verwarmingen – een in de living, een in de badkamer en een in het thuiskantoor op de eerste verdieping. We spotten ook een houtkacheltje, iets dat Margo per se wou hebben. Els: “Het is een heel klein, modern en efficiënt kacheltje dat we met ons eigen hout stoken. We gebruiken amper een paar blokken hout op een avond en het produceert een heel gezellige warmte.”

OSB-zolder

De bovenverdieping van de woning is van vloer tot nok in OSB uitgevoerd. Door de eenvormige materiaalkeuze krijgt de hoge ruimte iets sacraals. Aan de ene kant is er een lange gang met twee thuisbureaus, aan de andere kant twee ruime slaapkamers en een fitnesskamer. Logeerruimte genoeg dus. Ook het dak is superieur geïsoleerd waardoor een enkele verwarming in het thuiskantoor volstaat, eventueel aangevuld met de naar boven stijgende warmte van de kachel.

Info/fiche

Gebouwd vermoedelijk 1840, renovatie 2023

Type woning Open bebouwing, 182 m² bewoonbare oppervlakte

Architect – Lieselotte Steurbaut & Sara De Pelsemaeker– stArchitecten.be

Technieken Ventilatiesysteem D, PV-panelen, warmtepompboiler, elektrische radiatoren.

Vakmannen

• Hoofdaannemer, gespecialiseerd in bio-ecologisch bouwen: Inhout. www.inhout.be
• Elektriciteit en sanitair: Koen Van Assche. www.vanasschebvba.be
• Terras: AWJ Grondwerken. www.facebook.com/GrondwerkenWauters
• Stalen deuren: Dirk Vervaeck. www.vervaeckdirk.be
• Stalen trap: Genico Stairs. www.genico.be

Foto’s Tiny Bogaerts